*پنجاب دے کس علاقے وچ پنجابی زبان دا کہڑا لہجہ بولیا جانداۓ؟*پنجاب دا علاقہ بہت وسیع و عریض اے تے پنجاب دی زمین تے پنجابی زبان دے ﮈھیر سارے لہجے بولے جاندے نیں ;
1۔ جھنگ ' فیصل آباد ' ساھیوال ' خانیوال ' وھاڑی ' بھاولنگر ' چشتیاں وچ جھنگوچی پنجابی بولی جاندی اے۔
2۔ ملتان وچ ملتانی پنجابی بولی جاندی اے۔
3۔ لودھراں ' بھاولپور ' رحیم یار خان وچ ریاستی پنجابی بولی جاندی اے۔
4۔ بھکر ' لیہ ' مظفر گڑھ وچ تھلوچی پنجابی بولی جاندی اے۔
5۔ ڈیرہ غازی خان ' راجن پور وچ ڈیرہ والی پنجابی بولی جاندی اے۔
6۔ خوشاب ' میانوالی ' اٹک ' چکوال ' ڈیرہ غازی خان تے ڈیرہ اسماعیل خان دے کجھ حصے وچ شاھپوری پنجابی بولی جاندی اے۔
7۔ چکوال وچ دھنی پنجابی بولی جاندی اے۔
8۔ پشاور ' اٹک ' نوشہرہ ' مانسہرہ ' بالاکوٹ ' ایبٹ آباد ' مری ' مظفرآباد وچ ہندکو پنجابی بولی جاندی اے۔
9۔ جہلم ' گجر خان ' راولپنڈی ' مری ھلز ' مظفرآباد وچ پوٹھوہاری پنجابی بولی جاندی اے۔
10۔ لاہور ' شیخوپورہ ' گوجرانوالہ ' منڈی بہاؤالدین ' وزیرآباد ' سیالکوٹ ' نارووال ' گجرات ' قصور ' اوکاڑہ ' پاکپتن ' امرتسر ' ترن تارن صاحب ' گورداسپور وچ ماجھی پنجابی بولی جاندی اے۔
11۔ جالندھر ' ھوشیارپور ' شہید بھگت سنگھ نگر (نون شہر) ' کپورتھلا وچ دوآبی پنجابی بولی جاندی اے۔
12۔ لدھیانہ ' موگا ' سنگرور ' برنالہ ' فریدکوٹ ' پٹیالہ ' فتح گڑھ صاحب ' مانسہ ' سری مکتسر صاحب ' انبالا ' بٹھنڈہ ' گنگا نگر ' ملیر کوٹلہ ' روپڑ ' فیروزپور ، حصار ، سرسہ ' کروکشیترہ وچ مالوی پنجابی بولی جاندی اے۔
13۔ کھرار ' کورالی ' روپڑ ' نورپور بیدی ' مورنڈہ ' پیل ' راجپورہ ' سمرالا وچ پوادی پنجابی بولی جاندی اے .
14۔ جموں وچ ڈوگری پنجابی بولی جاندی اے۔
ماجھی لہجہ پنجابی زبان دا معیاری لہجہ اے جوکہ مشرقی پنجاب تے مغربی پنجاب دے دونواں حصیاں وچ پنجابی لکھن دے لئی بنیادی زبان اے۔ جد کہ پنجابی زبان دا جھنگوچی یا رچنوی لہجہ پنجابی دا سب توں پرانا لہجہ اے تے اس نوں اصل پنجابی لہجہ تے ٹھیٹھ پنجابی لہجہ وی آکھیا جانداۓ۔ جھنگوچی لہجہ پنجابی زبان دا اک قدیم تے انفرادی مزاج رکھن والا لہجہ اے۔ پنجابی دے جھنگوچی لہجہ دے علاقے ساندل بار ' کرانا بار ' نیلی بار ' گنجی بار "پنجاب دے بار دے علاقے" نیں۔ پنجابی وچ جنگل نوں بار کہندے نیں۔ ایہ علاقے پنجابی ثقافتی ورثے تے پنجابی ادبی ورثہ دء علاقے نیں۔ ھیر رانجھا تے مرزا صاحبہ دے مشہور رزمیہ رومانوی کہانیاں دی تخلیق ایس علاقے نال جڑی اے۔
ساندل بار دا علاقہ مغربی پنجاب وچ رچنا دوآبہ وچ ھے۔ ایہ ضلع جھنگ ' فیصل آباد تے ٹوبہ ٹیک سنگھ دے علاقے دے نال مل کے بن داۓ۔ دلا بھٹی دے دادا ساندل دے ناں تے ایس بار نوں ساندل بار کہندے نیں۔
کرانا بار دا علاقہ مغربی پنجاب وچ چج دواب وچ ھے۔ ایہ ضلع سرگودھا تے ضلع جھنگ دے اوپر دے علاقے نال مل کے بن داۓ۔
نیلی بار دا علاقہ مغربی پنجاب وچ دریائے راوی تے دریائے ستلج دے درمیان ضلع ساھیوال ' ضلع اوکاڑہ تے ضلع پاکپتن دے علاقے دے نال مل کے بن داۓ۔ احمد خان کھرل دا علاقہ نیلی بار سی۔ نیلی بار دیاں گاواں تے مجھاں مشہور نیں۔
گنجی بار دا علاقہ مغربی پنجاب وچ دریائے ستلج تے دریائے بیاس دے ملن توں بعد اس دے ہیٹھلے علاقے نوں آکھیا جانداۓ۔ ایہ ضلع بہاولنگر تے چشتیاں دے علاقے دے نال مل کے بن داۓ۔
پنجابی زبان اﮈو اﮈھ تھاواں تے لہجے دے معمولی فرق نال بولی جاندی اے۔ اک پنجابی بولن والا انہاں سارے لہجیاں نوں آسانی نال سمجھ سکدائے۔ جامعہ پنجاب پٹیالہ نیں پنجابی زبان دے لہجیاں دی اک فہرست شائع کیتی اے۔ جس دے مطابق پنجابی زبان دے معیاری لہجہ ماجھی دے علاوہ درج ذیل لہجےنیں۔
01۔ آوانکاری 02۔ بار دی بولی 03۔ بانوالی 04۔ بھٹیانی 05۔ بھیروچی 06۔ چھاچھی 07۔ چکوالی 08۔ چمبیالی 09۔ چناوری 10۔ دھنی 11۔ دوآبی 12 ڈوگری 13۔ گھیبی 14۔ گوجری 15 ھندکو 16۔ جٹکی 17۔ جھنگوچی 18 ملتانی 19۔ کانگڑی 20۔ کاچی 21 لبانکی 22۔ مالوی 23۔ پہاڑی 24۔ پوٹھوھاری/ پنڈی والی 25۔ پواڑھی 26۔ پونچھی 27۔ پشوری/پشاوری 28۔ راٹھی 29 سوائیں 30۔ شاہ پوری 31۔ تھلوچی/ڈیرہ والی 32 وزیرآبادی۔
*ماں بولی سلسلہ*
*پنجابی جانکاری مہم**
پنجاب دا علاقہ بہت وسیع و عریض اے تے پنجاب دی زمین تے پنجابی زبان دے ﮈھیر سارے لہجے بولے جاندے نیں ;
1۔ جھنگ ' فیصل آباد ' ساھیوال ' خانیوال ' وھاڑی ' بھاولنگر ' چشتیاں وچ جھنگوچی پنجابی بولی جاندی اے۔
2۔ ملتان وچ ملتانی پنجابی بولی جاندی اے۔
3۔ لودھراں ' بھاولپور ' رحیم یار خان وچ ریاستی پنجابی بولی جاندی اے۔
4۔ بھکر ' لیہ ' مظفر گڑھ وچ تھلوچی پنجابی بولی جاندی اے۔
5۔ ڈیرہ غازی خان ' راجن پور وچ ڈیرہ والی پنجابی بولی جاندی اے۔
6۔ خوشاب ' میانوالی ' اٹک ' چکوال ' ڈیرہ غازی خان تے ڈیرہ اسماعیل خان دے کجھ حصے وچ شاھپوری پنجابی بولی جاندی اے۔
7۔ چکوال وچ دھنی پنجابی بولی جاندی اے۔
8۔ پشاور ' اٹک ' نوشہرہ ' مانسہرہ ' بالاکوٹ ' ایبٹ آباد ' مری ' مظفرآباد وچ ہندکو پنجابی بولی جاندی اے۔
9۔ جہلم ' گجر خان ' راولپنڈی ' مری ھلز ' مظفرآباد وچ پوٹھوہاری پنجابی بولی جاندی اے۔
10۔ لاہور ' شیخوپورہ ' گوجرانوالہ ' منڈی بہاؤالدین ' وزیرآباد ' سیالکوٹ ' نارووال ' گجرات ' قصور ' اوکاڑہ ' پاکپتن ' امرتسر ' ترن تارن صاحب ' گورداسپور وچ ماجھی پنجابی بولی جاندی اے۔
11۔ جالندھر ' ھوشیارپور ' شہید بھگت سنگھ نگر (نون شہر) ' کپورتھلا وچ دوآبی پنجابی بولی جاندی اے۔
12۔ لدھیانہ ' موگا ' سنگرور ' برنالہ ' فریدکوٹ ' پٹیالہ ' فتح گڑھ صاحب ' مانسہ ' سری مکتسر صاحب ' انبالا ' بٹھنڈہ ' گنگا نگر ' ملیر کوٹلہ ' روپڑ ' فیروزپور ، حصار ، سرسہ ' کروکشیترہ وچ مالوی پنجابی بولی جاندی اے۔
13۔ کھرار ' کورالی ' روپڑ ' نورپور بیدی ' مورنڈہ ' پیل ' راجپورہ ' سمرالا وچ پوادی پنجابی بولی جاندی اے .
14۔ جموں وچ ڈوگری پنجابی بولی جاندی اے۔
ماجھی لہجہ پنجابی زبان دا معیاری لہجہ اے جوکہ مشرقی پنجاب تے مغربی پنجاب دے دونواں حصیاں وچ پنجابی لکھن دے لئی بنیادی زبان اے۔ جد کہ پنجابی زبان دا جھنگوچی یا رچنوی لہجہ پنجابی دا سب توں پرانا لہجہ اے تے اس نوں اصل پنجابی لہجہ تے ٹھیٹھ پنجابی لہجہ وی آکھیا جانداۓ۔ جھنگوچی لہجہ پنجابی زبان دا اک قدیم تے انفرادی مزاج رکھن والا لہجہ اے۔ پنجابی دے جھنگوچی لہجہ دے علاقے ساندل بار ' کرانا بار ' نیلی بار ' گنجی بار "پنجاب دے بار دے علاقے" نیں۔ پنجابی وچ جنگل نوں بار کہندے نیں۔ ایہ علاقے پنجابی ثقافتی ورثے تے پنجابی ادبی ورثہ دء علاقے نیں۔ ھیر رانجھا تے مرزا صاحبہ دے مشہور رزمیہ رومانوی کہانیاں دی تخلیق ایس علاقے نال جڑی اے۔
ساندل بار دا علاقہ مغربی پنجاب وچ رچنا دوآبہ وچ ھے۔ ایہ ضلع جھنگ ' فیصل آباد تے ٹوبہ ٹیک سنگھ دے علاقے دے نال مل کے بن داۓ۔ دلا بھٹی دے دادا ساندل دے ناں تے ایس بار نوں ساندل بار کہندے نیں۔
کرانا بار دا علاقہ مغربی پنجاب وچ چج دواب وچ ھے۔ ایہ ضلع سرگودھا تے ضلع جھنگ دے اوپر دے علاقے نال مل کے بن داۓ۔
نیلی بار دا علاقہ مغربی پنجاب وچ دریائے راوی تے دریائے ستلج دے درمیان ضلع ساھیوال ' ضلع اوکاڑہ تے ضلع پاکپتن دے علاقے دے نال مل کے بن داۓ۔ احمد خان کھرل دا علاقہ نیلی بار سی۔ نیلی بار دیاں گاواں تے مجھاں مشہور نیں۔
گنجی بار دا علاقہ مغربی پنجاب وچ دریائے ستلج تے دریائے بیاس دے ملن توں بعد اس دے ہیٹھلے علاقے نوں آکھیا جانداۓ۔ ایہ ضلع بہاولنگر تے چشتیاں دے علاقے دے نال مل کے بن داۓ۔
پنجابی زبان اﮈو اﮈھ تھاواں تے لہجے دے معمولی فرق نال بولی جاندی اے۔ اک پنجابی بولن والا انہاں سارے لہجیاں نوں آسانی نال سمجھ سکدائے۔ جامعہ پنجاب پٹیالہ نیں پنجابی زبان دے لہجیاں دی اک فہرست شائع کیتی اے۔ جس دے مطابق پنجابی زبان دے معیاری لہجہ ماجھی دے علاوہ درج ذیل لہجےنیں۔
01۔ آوانکاری 02۔ بار دی بولی 03۔ بانوالی 04۔ بھٹیانی 05۔ بھیروچی 06۔ چھاچھی 07۔ چکوالی 08۔ چمبیالی 09۔ چناوری 10۔ دھنی 11۔ دوآبی 12 ڈوگری 13۔ گھیبی 14۔ گوجری 15 ھندکو 16۔ جٹکی 17۔ جھنگوچی 18 ملتانی 19۔ کانگڑی 20۔ کاچی 21 لبانکی 22۔ مالوی 23۔ پہاڑی 24۔ پوٹھوھاری/ پنڈی والی 25۔ پواڑھی 26۔ پونچھی 27۔ پشوری/پشاوری 28۔ راٹھی 29 سوائیں 30۔ شاہ پوری 31۔ تھلوچی/ڈیرہ والی 32 وزیرآبادی۔
*ماں بولی سلسلہ*
*پنجابی جانکاری مہم*کاپی پیسٹ
.jpeg)
آپنی رائے درج کریں
کمنٹ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔